Для сённяшніх смаргонцаў у іх пераважнай большасці не з’яўляецца сакрэтам, што доўгі час Смаргонь была яўрэйскім мястэчкам. Першая яўрэйская абшчына згадваецца ў 1628 годзе. У ХІХ стагоддзі колькасць яўрэйскага насельніцтва хутка расла, і ў пачатку ХХ стагоддзя яго колькасць дасягнула 6750 чалавек, што складала 75,5% ад усяго насельніцтва мястэчка. Тут налічвалася на той час 16 сінагог, тры вучылішчы талмуд-тора, пачатковае вучылішча, бальніца. Пасля Вялікай Айчыннай вайны смаргонская абшчына не была адноўлена. У 1989 годзе тут жыло 29 яўрэяў. У Ізраілі існуе аб’яднанне выхадцаў са Смаргоні, якія выдалі кнігу, прысвечаную гісторыі смаргонскай яўрэйскай абшчыны.
А сучасныя жыхары, асабліва старажылы, часцяком выкарыстоўваюць словы з ідыш, часам нават не ведаючы іх першапачатковага значэння. “У гэтым увесь цымус”, - кажам мы, каб падкрэсліць значнасць, каштоўнасць нечага. Пра тое, што значыць гэта слова і з чым яго ядуць, даведалася з “Кулінарнага рамана” майго даўняга сябра, пісьменніка Марата Баскіна. У ашкеназскай традыцыі цымас – абавязковы кампанент меню на яўрэйскі Новы год, лічыцца далікатэсам. А пра тое, як яго гатаваць, гэты аповед М. Баскіна.
