Да Дня Святога Валянціна. На адной музычнай хвалі

Яго другая натура

Большасць з нас музыка суправаджае па жыцці. Пад музыку мы марым, весялімся, працуем, танцуем, займаемся спортам, сумуем… А ёсць людзі (іх нашмат менш), у каго музыка жыве ўнутры. Калі перафразаваць Арыстоцеля, гэта іх другая натура. Ці адна-адзіная.

“Так, мой баян, музыка – гэта тое, без чаго сваё жыццё не ўяўляю. Я забываю ўсё, калі бяру ў рукі інструмент. Музыка жыве ўва мне столькі, колькі сябе помню, - пацвярджае маю думку Валянцін Уладзіміравіч. – У пяць гадоў у мяне з’явіўся гармонік. Ужо тады ціскаў на кнопкі, расцягваў мяхі і, не ведаючы нот, падбіраў на слых просценькія мелодыі, падыгрываў маме, яна цудоўна спявала. Нотную грамату пачаў вывучаць у гадоў дзесяць, калі пайшоў у музычную школу”.

Нарадзіўся Валянцін у Смалявічах, у сям’і бухгалтараў. Яго маці родам з Украіны, а бацька – карэнны мінчанін. Ці былі ў родзе Бортнікаў пчалаводы? Былі. Прычым, капаць глыбока не трэба: дзядуля Валіка жыў у цэнтры Мінску (непадалёку ад кінатэатра “Мір”) у прыватным доме і трымаў пасеку. “Нічога дзіўнага. Такой была сталіца ў пачатку 1960-х гадоў. На сцэне філармоніі гучалі складаныя класічныя творы, а за 200 метраў ад філармоніі з раніцы свае “арыі” выконвалі пятухі, - мой суразмоўца ўсміхаецца.  Хіба такая атмасфера магла выклікаць у хлопца сумненні наконт будучай прафесіі? Ні ў якім разе!

За час вучобы ў музычнай школе Валянцін шмат выступаў, як сольна, так і ў ансамблі. “Найбольш запомніў сваё сольнае выступленне на сцэне Дома афіцэраў (на аглядзе-конкурсе сталічных музычных школ). Мне было дванаццаць гадоў, - успамінае Валянцін Уладзіміравіч. - Калі выйшаў на сцэну, на мяне направілі сафіт насычана чырвонага колеру. Не памятаю, што тады граў, але гэты водбліск, які мяне суправаджаў на працягу нумару, адбіўся ў памяці на ўсё жыццё”.

Вечнае каханне

Пасля школы хлопец паступіў у Маладзечанскае музычнае вучылішча. “Там я музыцы аддаўся цалкам. Нават на дзяўчат не глядзеў. Але жонку ў музвучылішчы сабе знайшоў. Дакладней, яна мяне знайшла. Пазней мая Марынка расказала, як аднойчы ішла па калідоры і пачула, што нехта грае на піяніна і спявае. Невядомая сіла павяла яе на гукі музыкі і падштурхнула са мной  пазнаёміцца. Яна папрасіла, каб я яшчэ што-небудзь пайграў. “За тыя дваццаць мінут, пакуль ты для мяне выступаў, закахалася ў цябе без памяці”, - гэта прызнанне яна мне зрабіла праз шмат гадоў. Я таксама тады закахаўся. І нясу гэта адзінае каханне праз ўсё жыццё”.

Маці Валянціна была супраць, каб ён абраў за жонку дзяўчыну з правінцыйнай Смаргоні. У мамы, работніцы Міністэрства прамбудматэрыялаў, былі іншыя планы на сына. “Але я мамінай волі не падпарадкаваўся, ажаніўся на той, каго па-сапраўднаму кахаў.  Пра што ніколі ў жыцці не пашкадаваў. На вяселле да нас прыехаў толькі бацька. А мама з гадамі супакоілася і прыняла, нарэшце, нявестку, нават паспела папрасіць у яе прабачэнне”, - адзначыў Валянцін Уладзіміравіч.

Пасля вяселля маладыя сталі жыць у Смаргоні, у бацькоў нявесты. Марына выкладала цымбалы ў музычнай школе, Валянцін уладкаваўся на сіліканты завод акампаніятарам. Неўзабаве месца ў музшколе знайшлося і для баяніста.

Я чула ад блізкіх і калег пра тыя пяшчотныя пачуцці, якія Валянцін і Марына Бортнікі  зберагалі на працягу доўгіх гадоў. На жаль, не так даўно лёс разлучыў закаханых: Марына Казіміраўна пайшла ў іншы свет.

Кажуць, чалавека кахаюць не за нешта канкрэтнае, а за тое, тое, які ён ёсць – з усімі яго вартасцямі і недахопамі. І тым не менш… “Што Вы ў сваёй жонцы цанілі найбольш? Што выдзяляла яе сярод іншых дзяўчат?” – хацелася пачуць адказы на гэтыя пытанні.

“У Марынцы было тое, што мне вельмі падабалася: густ, строгасць, абавязковасць, сумленнасць, прыстойнасць, працавітасць. Калі гаварыць пра знешні выгляд, то яна заўсёды выдзялялася сярод дзяўчат постаццю, уменнем сябе паказаць. Для сцэнічнага чалавека гэта таксама вельмі важна, - упэўнены мой субяседнік. - А ў цэлым, мы былі з ёй на адной хвалі. На музычнай хвалі. Прывяду прыклад. На вяселле нам падарылі тысячу рублёў. Я паехаў у Тулу, купіў там за 980 рублёў баян, а за 20 рублёў на трэцяй паліцы цягніка вярнуўся дадому. І мая жонка ніколі не папракнула тым, што вясельныя грошы пайшлі на забаву ці яшчэ на што. Яна цудоўна разумела, як важна для музыкі мець добры інструмент.

Да таго ж з Марынай мы пастаянна разам выступалі, ігралі ў адным калектыве, актыўна гастралявалі”.

Візітоўка “Явара”

У Смаргонскай школе мастацтваў імя Міхала Клеафаса Агінскага Валянцін Бортнік працуе і цяпер. Праўда, апошнім часам выкладчыцкай дзейнасцю не займаецца. Кіруе народным калектывам народнай музыкі “Явар”, які стварыў дваццаць гадоў таму ў ДШМ. 

“Я вельмі патрабавальны да сябе і музыкаў. З людзьмі, якія граюць у “Явары”, у мяне бываюць творчыя спрэчкі, але ў цэлым мы добра сябруем, - зазначае кіраўнік калектыву. - Сам не сачыняю музычныя творы, а вось аранжыроўкі магу зрабіць для любога складу музыкаў. Вельмі скрупулёзна падыходжу да падбору канцэртнага рэпертуару, стараюся пастаянна яго абнаўляць, неўзабаве планую прапанаваць музыкам творы самадзейнага Астравецкага кампазітара Аляксандра Якіменкі”.

Ну, а візітоўкай калектыву і любімымі ў публікі па-ранейшаму застаюцца кампазіцыі ”На беразе Вяллі” і “Смаргонская кадрыля”.

Валянцін Уладзіміравіч таксама шмат гадоў працуе акампаніятарам у народным ансамблі песні і танца імя Міхала Клеафаса Агінскага і ў народным хоры ветэранаў, якія працуюць на базе раённага Цэнтра культуры.

…Прызнацца, мне заўсёды вельмі цікава не толькі слухаць жывую музыку, але і сачыць за выканаўцамі. Як яны пражываюць тое, што выконваюць. Сачыць за Валянцінам Бортнікам – неймавернае задавальненне. Гэта шчырае (калі не сказаць больш – фанатычнае, фантастычнае) захапленне музыкай дорыць такім выканаўцам крылы і дзейнічае на іх, як маладзільныя яблыкі. Інакш як можна па-іншаму вызначыць сакрэт маладосці нашага героя, якому днямі споўнілася 70 гадоў.  З юбілеем, паважаны Валянцін Уладзіміравіч!

Галіна АНТОНАВА.

Фота з архіва Валянціна БОРТНІКА.